"Syzyfowe prace" Stefana Żeromskiego to lektura, opisująca gorzkie i niesprawiedliwe realia rosyjskich szkół Królestwa Polskiego lat osiemdziesiątych XIX wieku. Opisuje bez skrupułów w jaki sposób i do czego dojrzewało się pod żelazną władzą nauczycieli, którzy pod ochroną krzywdzących praw i regulaminów, mogli swobodnie stosować kary cielesne, rewidować bagaże przyjezdnych uczniów, kontrolować ich osobiste lektury, mając indeks dzieł zakazanych w ręku, a także podsłuchiwać każdą rozmowę i oczywiście upokarzać bolesnymi sankcjami za prowadzenie rozmowy po polsku. Książka pokazuje, co po klęsce powstania styczniowego stawało się z młodzieńcami przymierającymi głodem na stancjach.