„Czy język klasycznych dzieł polskiej literatury jest dzisiaj zrozumiały? Czy dawna polszczyzna – będąca ważną częścią polskiego dziedzictwa kulturowego – wymaga przekładu na ten język polski, którym współcześnie się posługujemy? Czy językowa warstwa tekstów dawnych – stawiająca obecnie tak mocny opór nieprzygotowanemu czytelnikowi – nie stanowi istotnej bariery dla rzeczywistej ciągłości kultury i wpisanych w nią wartości? A jeśli tak jest, to czy można uwspółcześniać dawną literaturę w wydaniach przeznaczonych dla szerokiego grona odbiorców? Czy powinno się uwspółcześniać język lektur szkolnych? Które utwory wymagałyby takiej modernizacji? Które można zmodernizować lub poddać językowej adaptacji? Co zyskuje się, modernizując język dzieł literackich? Co się traci?

W praktyce teatralnej dawne teksty literackie zazwyczaj poddawane są językowej adaptacji (niekiedy dokonuje się jej w sposób bardzo gruntowny). Dawną literaturę obcojęzyczną przekłada się najczęściej na współczesną polszczyznę (zwykle jedynie sygnalizując – poprzez stylizację – dawność języka oryginału). Czy podobnym zabiegom można poddać waż­ne, wciąż warte lektury teksty (nie tylko literackie) napisane w trudno dziś zrozumiałej polszczyźnie i w związku z tym nieobecne nie tylko we współczesnym obiegu czytelniczym, ale także w żywej tradycji kultury narodowej?

W wielu krajach – również w Polsce – zabiegom modernizacji poddaje się język literatury popularnej, ale często też – i nie tylko na użytek glottodydaktyki – publikuje się skrócone i językowo uproszczone wersje klasycznych dzieł. Jakie praktyki modernizacyjne – jak głębokie i w jakim natężeniu – stosuje się w różnych kręgach językowych i kulturowych? Jak kwestia ta przedstawia się w obszarze głównych języków naszej kultury?

Dyskusja nad wskazanymi wyżej zagadnieniami – zorganizowana pod patronatem Instytutu Książki z inicjatywy minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. dr hab. Małgorzaty Omilanowskiej – odbędzie się 6 maja 2015 r. na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie.″

prof. dr hab. Paweł Próchniak

Program:

Kraków  |  6 maja ‘2015

10.30 – 11.30

uwspółcześniać?  |  potrzeba modernizacji, granice zabiegów modernizacyjnych, bilans zysków i straty | Jerzy Jarzębski, Roman Mazurkiewicz, Paweł Próchniak, Marian Stala, Piotr Śliwiński

11.30 – 13.00

inne obszary językowe, inne tradycje  |  rekonesanse: główne tendencje, konkretne rozwiązania | Magdalena Barbaruk (język hiszpański), Piotr Fast (język rosyjski), Krzysztof Jarosz (język francuski), Katarzyna Kuczyńska-Koschany (język niemiecki), Leonard Neuger (Skandynawia), Jacek Gutorow (język angielski)

13.00 – 14.00

modernizacje, adaptacje, parafrazy  |  współczesność zyskana w przekładzie, praktyka teatralna, wznowienia literatury dawnej, popularyzacja | Magdalena Budzińska, Tomasz Chachulski, Janusz Drzewucki, Magda Heydel, Jacek Kopciński

16.00 – 17.00

z perspektywy dydaktyki  |  staropolszczyzna dzisiaj, lektury szkolne, glottodydaktyka, literatura dla dzieci i młodzieży | Piotr Borek, Zofia Budrewicz, Romuald Cudak, Anna Czabanowska-Wróbel, Anna Janus Sitarz

17.00 – 18.00

przeto?  |  próba podsumowania: perspektywy, możliwości, postulaty | Tadeusz Budrewicz, Grzegorz Gauden, Krzysztof Kłosiński, Stanisław Koziara, Krystyna Pietrych

____________

Miejsce obrad

Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie | ul. Podchorążych 2
Kraków, 6 maja 2015 |  2 | sala senacka (niski parter, s. 54)