Marjorie Perloff, Ostrze ironii. Modernizm w cieniu monarchii habsburskiej – premiera w serii Sztuka Czytania

Jest to książka naprawdę świetna, którą powinni bezzwłocznie przeczytać wszyscy, którym leży na sercu idea obecnej i przyszłej Europy. Na pierwszy rzut oka, istotnie, dotyczy ona trochę pomijanej w anglosaskim świecie, austriackiej odmiany modernizmu, silnie związanej z kulturą sprzed I wojny światowej, na której reprezentantów autorka wybrała sześciu pisarzy.

 

Jednak zaraz staje się jasne, że chodzi o coś więcej niż tylko o uzupełnienie poważnej krytycznoliterackiej luki; mamy do czynienia z niezwykle interesującą próbą zdefiniowania modernizmu jako idei, której nie da się oddzielić od pewnej konkretnej wizji Europy – wielokulturowej i wielojęzycznej monarchii habsburskiej.

                                                                                                                                              (Barbara Kopeć-Umiastowska)

Trudno znaleźć dziś w świecie zachodnim krytyka literackiego, którego każda kolejna książka okazywałaby się pozycją tak opiniotwórczą, jak teksty Marjorie Perloff. Jej monografie pozwalają zrozumieć rodowód, rozwój i znaczenie ogromnych połaci literatury – od wczesnego modernizmu po współczesność, od poezji po prozę, teatr i sztuki wizualne.

Badaczka śledzi zarówno źródła, jak i ewolucję szeroko pojętej literatury modernistycznej. W Ostrzu ironii, swojej najnowszej książce, przywraca pamięć o nieco zaniedbanej, lecz niesłychanie ważnej formacji europejskich twórców. Przybliża sześciu pisarzy, których łączy doświadczenie rozpadu monarchii austro-węgierskiej: Karla Krausa, Josepha Rotha, Roberta Musila, Eliasa Canettiego, Paula Celana i Ludwiga Wittgensteina.

Bohaterowie Perloff pochodzą z wielokulturowych społeczności, zwykle z peryferii dawnej monarchii. W państwie powstałym na jej gruzach bywają postrzegani jako obcy. W ich wypadku ironia nie jest wyłącznie cechą stylu, to zarazem forma obrony i subtelne narzędzie poznania gwałtownie zmieniającego się świata.

Autorem przekładu jest Maciej Płaza, tegoroczny laureat Literackiej Nagrody Europy Środkowej ANGELUS 2018.

Posłowie: Adam Lipszyc

Ostrze ironii ukazuje się w serii Sztuka Czytania.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.