Bo skoro „(...) to czysty przypadek, że tu jesteście. Na wolnych krzesłach koło was siedzą duchy osób, które zostały zabite podczas II wojny światowej. Zamiast was siedzieć tu mogły ich prawnuki”, to takie puzzle mogą być ruchome. Mogą przenikać się, zmieniać miejsca i tym samym tworzyć nowe, zaskakujące czasem obrazy. Mogą, lecz układanki mają to do siebie, że jednego klocka nie da się zastąpić innym. Tylko dobrze dobrane tworzą idealny obraz, tylko tak wszystko do siebie pasuje i scala się w idealnej harmonii zgody. Łączenia właściwych elementów tworzą obraz. I choć „(...) wszystko ma inny kolor niż ten, co widzą nasze oczy” to warto tę układankę skończyć.

I pytam ponownie – czy z ludzi można ułożyć obraz, coś na wzór układanki z kilkudziesięciu elementów? Na pytanie odpowiada Maksymilian Bron, autor „Ludzkich puzzli”. Okazuje się, że można. Pan Maksymilian udowadnia, że poszczególne elementy składowe to nie żadne „plastikowe cząstki”, a „cząstki” ludzi pełnych emocji, uczuć i tego, co buduje ich światopogląd. To pełne osobowości jednostki, które pasują do siebie. Jeden łączy się wyłącznie z sobie przypisanym. I pytasz się, jak to możliwe, że dwie różne istoty harmonizują ze sobą tak bardzo i na tak długo? A jednak, szepcze między zdaniami autor, czyż plus nie przyciąga minusa? Czy życie i miłość nie polegają na wzajemnym uzupełnianiu się w brakach?

Oto on, pisarz, autor „Ludzkich puzzli”, zasiada przed dużym, wysprzątanym blatem pracy, otwiera notatnik na wzór pudełka pełnego puzzli, które następnie rozsypuje i zerkając co jakiś czas na obraz, jaki utworzą, przystępuje do układania. Nie inaczej jest w powieści. Stworzony wcześniej plan snucia wątków, co do każdego z bohaterów, co jakiś czas wymaga zerkania, by obraz literacki, jaki tworzy w notatniku z pisanych wyrazów stał się spójną całością. Choć, co warto zauważyć, te „Ludzkie Puzzle” przenikają się.

Bruno dobrze czuje się w listopadzie, bo to miesiąc śmierci, szybkich wieczorów i smutku. Ale lubi też wiosenne wieczory, gdy zimno sprawia, że opuszcza swoje ciało, zatapia się w muzyce. Obraz? Tak, na 1000 elementów. Jest i Pola, 158-centymetrowa dziewczyna, która kiedyś kochała, kochała całą sobą, ale powiedziała mu, że go nienawidzi, by było łatwiej od niego odejść. Jaki to obraz? Ona płacze, on odwrócony plecami do niej odchodzi. A pogoda? Śnieg, biały dywan pod stopami, w którym po niewidzialnych śladach idzie on. Jakby po omacku szedł za kimś, kto szedł przed nim. I musi być też pomnik, Geneta, który daje wskazówkę ni to czytelnikom, ni tym ślęczącym nad puzzlami, że „trzeba kłamać, aby być prawdziwym”. A ja mówię, nie ufaj oczom ani ludziom. Maksymilian Bron wtóruje, że wszystko jest ułudą, fałszem. Nawet „Ludzkie puzzle” ułożone przez innego autora dadzą inny obraz.

Autor bawi się klockami w dwojaki sposób. Jego bohaterowie to właśnie poszczególne części układanki, ale i oni sami indywidualnie tworzą sobą odrębne obrazy. Każdy ma przecież przeszłość, wspomnienia i odciśnięte traumy. Rysunek „Ludzkich puzzli” można odczytywać dwojako, także sama interpretacja wymyka się jednotorowemu prowadzeniu. I to chyba owa wielość, ale i złożoność stanowi trzon tej książki.

„Ludzkie puzzle” wymagają skupienia. To nieoczywiste historie, które czasem są chaotyczne, czasem pasjonujące, czasem nader filozoficzne i irytujące. Czytelnik gubi się – nie przeczę. Niezrozumienie tekstu trwa długo – u mnie tak było – co nuży i co negatywnie wpływa na całokształt. Jednak warto dać sobie czas, cierpliwość i szansę. Bo – jak przy układaniu puzzli – obraz powstaje dopiero wtedy, gdy dobierzemy każdy klocek aż do ostatniego.

Agnieszka Kusiak