"Lalka" Bolesława Prusa , obecnie wykorzystana do kanonu lektur szkolnych, po dziś dzień kontrowersyjna opowieść przełomu antypozytywistycznego. Wiernie oddając nastroje lat osiemdziesiątych XIX wieku poprzez losy takich bohaterów, jak chociażby reprezentujący pewne typy mentalności Wokulski, Rzecki czy Łęcka, ukazuje szereg zmian społecznych i światopoglądowych, następujących z powodu kryzysu wartości podstawowych założeń filozofii pozytywistycznej. Książka prezentuje przejście z optymizmu do pesymizmu oraz postępujące wynaturzenie szczytnych początkowo dążeń i postulatów.